Gönderen Konu: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ  (Okunma sayısı 556648 defa)

0 Üye ve 5 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #960 : 21 Ekim 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 21/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
çıvmak, -ar (nesnesiz) halk ağzında 1. Atlamak, sıçramak, zıplamak. 2. Hızla giden bir şey bir yere çarpıp yön değiştirmek, sekmek, çavmak, sapmak, inhiraf etmek: "Kurşun da taşa değmiş sonra taştan çıvmış, Dursun Hacı'ya değmiş." -Memduh Şevket Esendal.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
manometre Fransızca manomètre "fizik Buharın veya herhangi bir gazın bulunduğu kabın iç yüzeyine yaptığı basıncı belirleyen alet." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca basınçölçer karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, manometre yerine, basınçölçer sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Şiirde seslerin ölçü dolayısıyla düştüğünü göstermek için kesme işareti kullanılır: Bir ok attım karlı dağın ardına / Düştü n'ola sevdiğimin yurduna / İl yanmazken ben yanarım derdine / Engel aramızı açtı n'eyleyim (Karacaoğlan)

Günün atasözü/deyimi :
zabıt tutmak
Tutanak düzenlemek.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #961 : 22 Ekim 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 22/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
bağlaç, -cı isim dil bilimi Eş görevli kelimeleri veya önermeleri birbirine bağlayan kelime türü, rabıt, rabıt edatı: Ve, ya, veya, ya da birer bağlaçtır.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
politeist Fransızca polythéiste "toplum bilimi Çok tanrıcılık yanlısı (kimse)." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca çok tanrıcı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, politeist yerine, çok tanrıcı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Noktasız yapılan kısaltmalara getirilen ekleri ayırmak için kesme işareti kullanılır: TBMM'nin, TDK'nin, BM'de, ABD'de, TV'ye

Günün atasözü/deyimi :
ay görmüşün yıldıza minneti (itibarı) yoktur
Bir şeyin çok üstününü, çok güzelini görmüş olan kimse, ondan daha az değerde olanını beğenmez.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #962 : 31 Ekim 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 23/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
şahane Farsça sıfat (şa:ha:ne) 1. eskimiş Hükümdarla ilgili, hükümdara özgü olan. 2. eskimiş Hükümdara yakışacak durumda olan. 3. mecaz Çok güzel, mükemmel, üstün nitelikli: "Bu şahane tespitlere bazı müdahaleler yapalım." -Cemil Meriç.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
popülist Fransızca populiste "Halkın hoşuna gidecek davranışlarda bulunarak kendine avantaj sağlayan kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca halk yardakçısı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, popülist yerine, halk yardakçısı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Organ adlarıyla yapılan ikilemelerde kelimenin ikinci hecesindeki dar ünlü düşmez: ağız ağıza, omuz omuza.

Günün atasözü/deyimi :
içini çekmek
Üzüntüyle derinden soluk almak, iç çekmek.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #963 : 31 Ekim 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 24/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
volta İtalyanca isim (vo'lta) denizcilik 1. Bir halatı bir yere bir kez dolama veya babalara yöntemince sarma. 2. Zincirin demire veya iki zincirin birbirine dolanması. 3. Geminin rüzgâra karşı gidebilmek için sağa sola zikzak yapması. 4. argo Sürekli aşağı yukarı gidip gelme, yürüme, dolaşma.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
popülizm Fransızca populisme "Halkın hoşuna gidecek davranışlarda bulunarak kendine avantaj sağlama işi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca halk yardakçılığı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, popülizm yerine, halk yardakçılığı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kişi adlarından sonra gelen saygı sözlerine getirilen ekleri ayırmak için kesme işareti kullanılır: Nihat Bey'e, Ayşe Hanım'dan, Mahmut Efendi'ye, Enver Paşa'ya vb.

Günün atasözü/deyimi :
önce iğneyi kendine batır, sonra çuvaldızı ele
Başkasına zararı dokunacak bir davranışı yapmadan önce iyi düşün, kendi kendini eleştir.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #964 : 31 Ekim 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 25/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
er meydanı isim 1. Güreş meydanı. 2. Boy ölçüşülecek, yarışılacak durum. 3. Kahramanlığın, cesaretin, güç ve yeteneğin gösterileceği yer: "Mustafa Kemal için de bayrağımız uğruna er meydanına atılmaktan başka çare var mıydı?" -Eflatun Cem Güney.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
post-it İngilizce "Üstüne hatırlanması gereken notlar yazılan, kendinden yapışkanı olan küçük kâğıt." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca pusulacık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, post-it yerine, pusulacık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Soru eki gelenekleşmiş olarak ayrı yazılır: Sen de mi geldin?

Günün atasözü/deyimi :
eşeğin kuyruğu gibi
Her zaman aynı durumda kalan, hiç değişikliğe uğramayan.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #965 : 31 Ekim 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 26/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
fener alayı isim Bayram gecelerinde kalabalık halk topluluklarının, ellerinde fener veya meşalelerle şehri dolaşarak yaptıkları gösteri.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
step İngilizce "spor Basketbolda bir oyuncunun top elindeyken yerde zıplatmadan bir adımdan fazla yürümesi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca hatalı yürüme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, step yerine, hatalı yürüme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge ve genelge adlarına gelen ekler kesme işaretiyle ayrılır: Millî Eğitim Temel Kanunu'na, Medeni Kanun'un, Atatürk Uluslararası Barış Ödülü Tüzüğü'nde, Telif Hakkı Yayın ve Satış Yönetmeliği'nin.

Günün atasözü/deyimi :
biz attık kemik diye, el kaptı ilik diye
Bizim işe yaramaz diye vazgeçtiğimizi başkaları değerli buldu.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #966 : 31 Ekim 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 27/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
demeç, -ci isim Yetkili bir kimsenin bir konuda yayın organlarına yaptığı açıklama, beyanat: "Yan tutmadan davranacağını ve davranılmasını isteyen demecini yaymıştı." -Tarık Buğra.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
toreador Fransızca toréadore "Boğa güreşi yapan kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca boğa güreşçisi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, toreador yerine, boğa güreşçisi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Dilimizde sert ünsüzle biten kelimelere gelen ekler sert ünsüzle başlar: aş-çı, bas-kı, geç-tim, ipek-çi, süt-çü.

Günün atasözü/deyimi :
ayak sürümek
1. Verilen bir işi ağırdan almak. 2. Gönderilen yere isteği ile gitmemek.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #967 : 31 Ekim 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 28/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yükümlülük, -ğü isim Yapılması zorunlu olan iş veya bir işi yapma zorunluluğu, yükümlü olma durumu, yüküm, mükellefiyet, mecburiyet.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
toponimi Fransızca toponymie "Yer adlarını inceleme konusu edinen dil bilimi dalı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yer adı bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki,toponimi yerine, yer adı bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yer adlarında ilk isimden sonra gelen deniz, nehir, göl, dağ, boğaz vb. tür bildiren ikinci isimler büyük harfle başlar: Ağrı Dağı, Çanakkale Boğazı, Dicle Irmağı, Van Gölü..

Günün atasözü/deyimi :
kırkından sonra saza başlayan kıyamette çalar
Yaşlandıktan sonra bir şey öğrenmeye, yeni bir iş yapmaya başlayan kimsenin bunu başarmaya ömrü yetmez.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #968 : 31 Ekim 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 29/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
sürgün isim 1. Ceza olarak belli bir yerin dışında veya belli bir yerde oturtulan kimse: "Sürgünü yalnız memleket hasreti yıkmaz." -Refik Halit Karay. 2. Sürülme işi, nefiy: "Sürgün benim için ölüm gibi bir şey olmuştu." -Reşat Nuri Güntekin. 3. Bir kimsenin sürüldüğü yer: "Sürgünlerde çile dolduruyordu en güzel yaşında." -Yusuf Ziya Ortaç. 4. Tohumdan veya tomurcuktan çıkan körpe ve küçük dal, filiz. 5. Olağandan daha çok, daha sık ve sulu dışkı çıkarma, ishal.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
workout İngilizce "Alıştırmak işi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca alıştırma karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki,workout yerine, alıştırma sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
"ile" ayrı olarak yazılabildiği gibi kelimelere eklenerek de yazılabilir: bulutla veya bulut ile.

Günün atasözü/deyimi :
fincancı katırlarını ürkütmek
Zararı dokunabilecek bir kimsenin hoşuna gitmeyen bir davranışta bulunmak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #969 : 31 Ekim 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 30/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
sağanak, -ğı isim 1. Birdenbire başlayan, genellikle kısa süren şiddetli yağmur: "Evvelki gece sağanak başlayınca halazaden sevincinden göbek atıyordu." -Burhan Felek. 2. Ani, şiddetli veya art arda oluşan hareketler.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
vakum Fransızca vacuum "fizik Basıncı en az düzeye indirilmiş." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca basıncı düşürülmüş karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, vakum yerine, basıncı düşürülmüş sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki noktadan sonra gelen cümleler büyük harfle başlar: Menfaat sandalyeye benzer: Başında taşırsan seni küçültür, ayağının altına alırsan yükseltir. (Cenap Şahabettin)

Günün atasözü/deyimi :
adamak kolay, ödemek zordur
Söz vermek kolaydır ancak o sözü yerine getirmek oldukça zordur.
Atasözü