Gönderen Konu: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ  (Okunma sayısı 556681 defa)

0 Üye ve 3 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #950 : 11 Ekim 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 11/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
sapma isim 1. Sapmak işi. 2. fizik Serbest bir mıknatıslı iğnenin denge konumundayken gösterdiği doğrultudan geçen düşey düzlemle, bulunulan noktanın meridyen düzlemi arasındaki açı. 3. fizik Bir ışının saydam bir biçmeden geçtikten sonraki doğrultusu arasında oluşan açı. 4. dil bilimi Bazı kelimelerin kurallara göre almaları gereken biçimlerden uzaklaşması durumu: Ben-ge > bene yerine bana, sen-ge > sene yerine sana olması gibi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
resesif Fransızca récessif "biyoloji Birkaç kuşak sonra ortaya çıkan ve o zamana kadar aradaki döllerde gizli kalan (soya çekim nitelikleri)." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca çekinik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, resesif yerine, çekinik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Saray, köşk, han, kale, köprü, anıt vb. adlara gelen ekler kesme işaretiyle ayrılır: Dolmabahçe Sarayı'nın, Çankaya Köşkü'ne, Sait Halim Paşa Yalısı'ndan, Ankara Kalesi'nden, Horozlu Han'ın, Galata Köprüsü'nün, Bilge Kağan Abidesi'nde, Çanakkale Şehitleri Anıtı'na

Günün atasözü/deyimi :
iki eli böğründe kalmak
Çaresiz kalıp ne yapacağını bilememek.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #951 : 12 Ekim 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 12/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mevduat Arapça isim (mevdua:tı) 1. ekonomi Belli bir süre sonunda veya istenildiğinde çekilmek üzere bankalara faizle yatırılan para, tevdiat: Vadeli mevduat. Vadesiz mevduat. 2. eskimiş Parayı, gelir getirici, taşınır veya taşınmaz bir mala yatırma, yatırım.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
santrifüj Fransızca centrifuge "fizik Merkezden uzaklaşan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca merkezkaç karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, santrifüj yerine, merkezkaç sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kitap, dergi, gazete ve sanat eseri (tablo, heykel, müzik vb.) adlarına gelen ekler kesme işaretiyle ayrılır: Nutuk'ta, Safahat'tan, Kiralık Konak'ta, Sinekli Bakkal'ı, Hürriyet'te, Resmî Gazete'de, Onuncu Yıl Marşı'nı, Yunus Emre Oratoryosu'nu, Atatürk Uluslararası Barış Ödülü'nü.

Günün atasözü/deyimi :
ateş olmayan yerden duman çıkmaz
Küçük de olsa birtakım belirtilerin önemli olaylara işaret olduğunu anlatan bir söz.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #952 : 13 Ekim 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 13/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
cezbetmek, -der Arapça + Türkçe (-i) (ce'zbetmek) Kendine çekmek, bağlamak, etkilemek: "Uzun boyu ve endamındaki zarafeti ile beni cezbetti." -Hüseyin Cahit Yalçın.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
step by step İngilizce "Yavaş bir biçimde." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca adım adım karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, step by step yerine, adım adım sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
"Ya da" sözü ancak cümlede "ya" kullanımı varsa kullanılabilir, "veya" sözü yerine kullanılamaz.

Günün atasözü/deyimi :
imbikten çekmek
Gaz ürünler elde etmek için bazı katı nesneleri ısı yoluyla temel ögelerine ayrıştırmak, damıtmak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #953 : 15 Ekim 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 14/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ruhsat Arapça isim 1. İzin, müsaade: "Resmî ruhsat tezkeresi dosyamda mevcuttur." -Necip Fazıl Kısakürek. 2. İzin belgesi, ruhsatname: "Pazar ruhsatları tarifesi hakikaten ağırdır." -Nâzım Hikmet.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
step Fransızca steppe "coğrafya Kurakçıl otsu bitkilerden oluşan, sıcak ve ılıman iklimlerdeki ağaçsız doğal alan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca bozkır karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, step yerine, bozkır sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Belli bir kanun, tüzük, yönetmelik kastedildiğinde büyük harfle yazılan kanun, tüzük, yönetmelik sözlerinin ek alması durumunda kesme işareti kullanılır: Bu Kanun'un 17. maddesinin c bendi... Yukarıda adı geçen Yönetmelik'in 2'nci maddesine göre... vb.

Günün atasözü/deyimi :
çok söyleme arsız edersin, aç bırakma hırsız edersin
Yönetimi altında bulunan kimselere sık sık müdahale edenler bekledikleri verimi alamadıkları gibi onları da arsız ederler; yiyecek ve para bakımından da sıkıntıya düşürenler onları hırsızlığa itmiş olurlar.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #954 : 15 Ekim 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 15/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
terek, -ği isim eskimiş Evlerde veya dükkânlarda yüksekçe yerde yapılan raf.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
strateji Fransızca stratégie "Önceden belirlenen bir amaca ulaşmak için tutulan yol." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca izlem karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, strateji yerine, izlem sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Hayvanlara verilen özel adlara gelen ekler kesme işaretiyle ayrılır: Sarıkız'ın, Karabaş'a, Pamuk'u, Minnoş'tan.

Günün atasözü/deyimi :
şakaya gelmek
Şakaya katlanır olmak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #955 : 16 Ekim 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 16/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
gaile Arapça isim (ga:ile) eskimiş 1. Sıkıntı, dert, keder, üzüntü: "Küçücük yaşta büyüklüğün olanca gaileleri kendi üzerlerine yığılmış kimseler görülür." -Ahmet Mithat. 2. Uğraştırıcı iş, çekilmesi zor yük. 3. İstenmeyen durum, baş belası.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
fabl Fransızca fable "edebiyat Kahramanları çoklukla hayvanlardan seçilen, sonunda ders verme amacı güden, genellikle manzum hikâye." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca öykünce karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, fabl yerine, öykünce sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bağlaç olan ki ayrı yazılır: demek ki, kaldı ki, bilmem ki.

Günün atasözü/deyimi :
yiğit yarasına yiğit katlanır
Yiğitten gelen ağır saldırıyı ancak yiğit olan kaldırabilir.
Atasözü


Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #956 : 19 Ekim 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 17/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ayyuk Arapça isim (ayyu:ku) eskimiş 1. Göğün en yüksek yeri. 2. Göğün kuzey yarım küresinde bulunan bir takımyıldızın en parlak yıldızı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
evolüsyon Fransızca evolution "Gelişmek işi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca gelişme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, evolüsyon yerine, gelişme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bulunma durumu eki getirildiği kelimeye bitişik yazılır: yolda (yol-da) kalmak.

Günün atasözü/deyimi :
talimat vermek
Üst düzeyde bulunan biri, yaptıracağı işle ilgili olarak görüşünü belirtmek, yol göstermek.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #957 : 19 Ekim 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 18/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yasmak, -ar (-i) halk ağzında 1. Yayın kirişini gevşetmek: "Felek benim kurulu yayım yastı / Her köşebaşında yolumu kesti" -Pir Sultan Abdal. 2. Düz duruma getirmek.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
lüksmetre Fransızca luxmètre "fizik Birim zamanda bir yüzeyin birim alanına düşen ışık enerjisini ölçmekte kullanılan aygıt." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca aydınlıkölçer karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, lüksmetre yerine, aydınlıkölçer sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sayılara getirilen ekleri ayırmak için kesme işareti kullanılır: 1985'te, 8'inci madde, 2'nci kat; 7,65'lik, 9,65'lik.

Günün atasözü/deyimi :
ata binen nalını, mıhını arar
Kişi, kullanacağı şeyin ayrıntılarına dikkat etmelidir.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #958 : 19 Ekim 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 19/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
oturtmalık, -ğı isim mimarlık Yapının toprak üstünde kalan, 1 metre kadar yükseklikte, bütün yapı boyunca devam eden, üstüne gelen duvarlardan birkaç santim dışarı çıkıntılı ana temel duvarı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
manifesto İtalyanca "Resmî bir makam, kurum veya resmî olmayan bir örgüt, topluluk tarafından herhangi bir durumu ilgililere duyurmak için yazılan yazı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca bildiri karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, manifesto yerine, bildiri sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Birden fazla kelimeden oluşan sayılar ayrı yazılır: iki yüz, üç yüz altmış beş.

Günün atasözü/deyimi :
sülün gibi
Boylu boslu ve yürüyüşü güzel (kız veya kadın).
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #959 : 21 Ekim 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 20/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
eğitmen isim 1. Eğitim işiyle uğraşan kimse. 2. Kurs görerek köyde öğretmenlik yapan kimse, köy öğretmeni.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
manivela İtalyanca manovella "Az bir kuvvet ile büyük bir yükü kaldırmaya yarayan, bir dayanma noktası üzerinde hareket edebilen, inip kalkabilen sert çubuk." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kaldıraç karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, manivela yerine, kaldıraç sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Para ile ilgili işlem ve senet, çek vb. ticari belgelerde geçen sayılar bitişik yazılır: 650,35 (altıyüzelliTLotuzbeşkr).

Günün atasözü/deyimi :
çok havlayan köpek ısırmaz
Karşısındakini bağırıp çağırmakla korkutmaya çalışan kimse eylemli bir saldırıda bulunmaz.
Atasözü