Gönderen Konu: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ  (Okunma sayısı 558976 defa)

0 Üye ve 3 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #920 : 12 Eylül 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 12/09/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
tezkire Arapça isim edebiyat Divan şairlerinin hayatını ve şiirlerini genellikle subjektif bir bakış açısıyla değerlendiren eser.
 
Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
analist Fransızca analyste "Çözümleme yapan kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca çözümleyici karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, analist yerine, çözümleyici sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kurum, kuruluş ve kurul adlarının her kelimesi büyük harfle başlar: Türkiye Büyük Millet Meclisi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Devlet Malzeme Ofisi, Millî Kütüphane, Atatürk Orman Çiftliği, Çankaya Lisesi; Anadolu Kulübü, Mavi Köşe Bakkaliyesi; Yeşilay Derneği, Muharip Gaziler Derneği, Emek İnşaat; Bakanlar Kurulu, Danışma Kurulu, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı; Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü.

Günün atasözü/deyimi :
böyle gelmiş böyle gider
Her zaman böyle olmuş, gene de böyle olacak.
Atasözü
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #921 : 16 Eylül 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 13/09/2012
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
cennet kuşu isim 1. hayvan bilimi Cennet kuşugillerden, tüyleri güzel renkli bir kuş (Paradisea apoda). 2. mecaz Güzel, alımlı kadın: "İbiş'in odasına cennet kuşları baskın vermişti." -Tarık Buğra. 3. halk ağzında Çok küçükken ölen çocuk.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
analitik Fransızca analytique "Çözümlemeye dayanan, çözümle ilgili." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca çözümlemeli karşılığı
önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, analitik yerine, çözümlemeli sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kitap, dergi vb.nde bulunan resim, çizelge, tablo vb.nin altında yer alan açıklayıcı yazılar büyük harfle başlar.

Günün atasözü/deyimi :
al kiraz üstüne kar yağmış
Düşünülmeyen, beklenilmeyen şeylerin de olabileceğini anlatan bir söz.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #922 : 16 Eylül 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 14/09/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
şufa hakkı isim hukuk Üçüncü kişiye satılan bir mülkü bir kimsenin öncelikle satın almasına yetki veren hak, ön alım hakkı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
analiz Fransızca analyse "fizik Bir maddenin birleşimindeki yalın cisimlerin niteliğini veya niceliğini anlamak için yapılan işlem." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca çözümleme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, analiz yerine, çözümleme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ağa, baba, bey, efendi, hanım, nine vb. sözlerle kurulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: ağababa, ağabey, beyefendi, efendibaba, hanımanne, hanımefendi, hacıağa, kadınnine, paşababa.

Günün atasözü/deyimi :
kırk yıl kıran olmuş, eceli gelen ölmüş
Salgın ve öldürücü hastalık da olsa eceli gelmeyen ölmez.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #923 : 16 Eylül 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 15/09/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
jeopolitik, -ği Fransızca géopolitique isim (jeo'politik) 1. toplum bilimi Coğrafya, ekonomi, nüfus vb.nin bir devletin politikası üzerindeki etkisi. 2. Bir devlette bir bölgede uygulanan politikayla o yerin coğrafyası arasındaki ilişki. 3. Bir devletin saldırgan nitelikteki genişlemesini, ekonomik ve siyasi coğrafya açısından haklı kılmaya yönelik siyasi öğreti.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
analjezi Fransızca analgésie "tıp Sinir bozukluğu, çok ilaç alma, donma vb. sebeplerle acı duyumunun birazının veya tamamının yok olması." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ağrı yitimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, analjezi yerine, ağrı yitimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Latin harflerini kullanan dillerdeki özel adlar özgün biçimleriyle yazılır: Beethoven, Molière, Puccini, Rousseau, Shakespeare; Bologna, Buenos Aires, Rio de Janerio, Vaasa, Wuppertal. Ancak Batı dillerinde kullanılan adların okunuşları ayraç içinde gösterilebilir: Shakespeare (Şekspir) vb.

Günün atasözü/deyimi :
tadına bakmak
Ağzına alıp tadını denemek.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #924 : 16 Eylül 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 16/09/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
çekik sıfat 1. Yanlara doğru çekilerek gerilmiş gibi olan: Çekik göz. Çekik kaş. 2. İçeriye doğru kaçmış, batık: "Zayıf, ince uzun bir vücudu, kuru, çekik esmer bir yüzü var." -Peyami Safa.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
konteyner Fransızca container "Çeşitli eşyaları taşımak için uluslararası standartlara göre tahtadan veya metalden yapılmış büyük kasa." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca taşımalık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, konteyner yerine, taşımalık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Matematikte çarpma işareti yerine nokta da kullanılabilir: 4.5=20, 12.6=72 vb.

Günün atasözü/deyimi :
iyi gitmeyince kişinin işi, muhallebi yerken kırılır dişi
İnsanın işi bir kez ters gitmeye görsün, en sıradan işlerinde bile tersliklerle karşılaşır.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #925 : 18 Eylül 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 17/09/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
pejmürde Farsça sıfat 1. Eski püskü, yırtık: "Bütün kasaba ahalisi gibi bunun da üstü başı pejmürde idi." -Yakup Kadri Karaosmanoğlu. 2. Dağınık, perişan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
üniter Fransızca unitaire "Merkeziyetçilik yanlısı olan (kimse) veya merkeziyetçiliğe uygun (iş, yönetim)." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca merkeziyetçi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, üniter yerine, merkeziyetçi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Özel adlardan türetilen kelimeler büyük harfle başlar: Türklük, Türkleşmek, Türkçü, Türkçülük, Türkçe, Avrupalı, Avrupalılaşmak, Asyalılık, Darvinci, Konyalı, Bursalı.

Günün atasözü/deyimi :
aklı bir (beş) karış yukarıda (havada) olmak
Değişik sebeplerden dolayı dengeli düşünemez durumda olmak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #926 : 18 Eylül 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 18/09/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
farmakoloji Fransızca pharmacologie isim (l ince okunur) tıp İlaçların etkisini ve kullanılışını inceleyen bilim dalı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
ultrason Fransızca "fizik İnsan kulağının alamayacağı nitelikte olan yüksek frekanslı ses titreşimi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yansılanım karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, ultrason yerine, yansılanım sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Anlama güç kazandırmak için tekrarlanan kelimeler arasına virgül konur: Akşam, yine akşam, yine akşam, Göllerde bu dem bir kamış olsam! (Ahmet Haşim)

Günün atasözü/deyimi :
öpmeye niyeti olmayan "yanağın nerede" diye sorar
Bir işi yapmaya niyeti olmayan, istek duymayan kişi, bunu davranışlarıyla belli eder.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #927 : 19 Eylül 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 19/09/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
baltalık, -ğı isim 1. Sık sık kesimi yapılan orman. 2. Bir köyün odun gereksinimini sağlamasına izin verilen koruluk veya orman bölgesi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
jargon Fransızca "Kullanılan ortak dilden ayrı olarak aynı meslek veya topluluktaki insanların kullandığı özel dil veya söz dağarcığı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca argo karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, jargon yerine, argo sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Künyelerde yazarın soyadı önce yazıldığında soyadından sonra virgül konur: Ergin, Muharrem, Dede Korkut Kitabı, Ankara, 1958.

Günün atasözü/deyimi :
münasip görmek
Uygun ve yerinde bulmak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #928 : 20 Eylül 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 20/09/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yabanlık, -ğı isim 1. Bayram gibi önemli günlerde veya konukların yanına çıkarken giyilen yeni giysi, kişilik, adamlık: "Yabanlık lacivert entarisi, baş örtüsü, çökük yanaklarıyla annesi kapıda bekliyordu." -Halide Edip Adıvar. 2. Ekilmemiş, işlenmemiş toprak: "Benim çocukluğumda buraları hep yabanlıktı." -Halikarnas Balıkçısı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
jenosit Fransızca génnocide "toplum bilimi Bir insan topluluğunu ulusal, dinsel vb. sebeplerle yok etme." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca soykırım karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, jenosit yerine, soykırım sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Soru ifadesi taşıyan sıralı ve bağlı cümlelerde soru işareti en sona konur: Çok yakından mı bu sesler, çok uzaklardan mı? / Üsküdar'dan mı, Hisar'dan mı, Kavaklar'dan mı? (Yahya Kemal Beyatlı)

Günün atasözü/deyimi :
eğri oturup doğru konuşalım
Birisine karşı tutumumuz ne olursa olsun doğruyu söylemeliyiz.
Atasözü 
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #929 : 22 Eylül 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 21/09/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
muhaberat Arapça çoğul isim (muha:bera:tı) Haberleşmeler, haberleşme dolayısıyla yapılan yazışmalar: "Bu yolda cereyan etmiş olan muhaberattan bazılarını arz etmekliğime müsaadenizi rica ederim." -Atatürk.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
oligarşi Fransızca oligarchie "toplum bilimi Siyasal gücün birkaç kişilik bir grubun elinde toplandığı yönetim, aristokrasinin daralmış biçimi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca takım erki karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, oligarşi yerine, takım erki sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Özel adlara getirilen iyelik, durum ve bildirme ekleri kesme işaretiyle ayrılır: Atatürk'üm, Muhibbi'nin, Gül Baba'ya, Ziya Gökalp'tan, Refik Halit Karay'mış, Ahmet Cevat Emre'dir, Namık Kemal'se, Şinasi'yle, Alman'sınız, Osmanlı Devleti'ndeki, Millî Eğitim Temel Kanunu'na, Telif Hakkı Yayın ve Satış Yönetmeliği'ni.

Günün atasözü/deyimi :
buzdolabı gibi
Çok soğuk bir etki uyandıran (kimse).
Deyim