Gönderen Konu: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ  (Okunma sayısı 556702 defa)

0 Üye ve 4 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #900 : 25 Ağustos 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 23/08/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
sinerama Fransızca cinérama isim sinema Mercekleri 27 milimetre aralıklı üç ayrı alıcının yan yana birleştirilip eşlemeli olarak çalıştırılmasıyla ortaya çıkan bir geniş perde ve üç boyutlu sinema tekniği.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
liet Almanca Lied "müzik Ezgi, müzik parçası, melodi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca şarkı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, liet yerine, şarkı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
"Arasında, ve, ile, ila, ...-den ...-e" anlamlarını vermek için kelimeler veya sayılar arasında kısa çizgi kullanılır: Aydın-İzmir yolu, Türk-Alman ilişkileri, Ural-Altay dil grubu, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, 09.30-10.30, Beşiktaş-Fenerbahçe karşılaşması, Manas Destanı'nda soy-dil-din üçgeni, 1914-1918 Birinci Dünya Savaşı, Türkçe-Fransızca Sözlük.

Günün atasözü/deyimi :
yalnız öküz çifte (boyunduruğa) koşulmaz
İki kişi ile yapılması gereken bir işi tek kişi ile yapmaya kalkışmak yanlıştır.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #901 : 25 Ağustos 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 24/08/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
maruf Arapça sıfat (ma:ruf) 1. Herkesçe bilinen, tanınan, belli, sanlı: "Ben onların bu ayıplarını yüzlerine vurmakla marufum." -Necip Fazıl Kısakürek. 2. hukuk Dinî bakımdan uygun görülen, beğenilen, buyrulan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
lifting İngilizce "Gerdirmek işi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca gerdirme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, lifting yerine, gerdirme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Seslenme, hitap ve uyarı sözlerinden sonra ünlem konur: "Ak tolgalı beylerbeyi haykırdı: İlerle! " -Yahya Kemal Beyatlı.

Günün atasözü/deyimi :
sorguya çekmek
Bir suçla ilgili olarak soru sorup cevap istemek.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #902 : 25 Ağustos 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 25/08/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ezik, -ği isim 1. Bere, çürük: Vücudu eziklerle dolu idi. 2. sıfat Ezilmiş veya yassılmış. 3. sıfat mecaz Olaylar ve hayat şartları karşısında güçsüz ve sıkıntılı duruma düşmüş olan, üzüntülü. 4. zarf mecaz Üzüntülü bir biçimde: "Hiç de ezik bulmaz kızını, hep güvenmiştir ona." -Tarık Buğra.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
parankima Fransızca parenchyme "anatomi Selüloz çeperleri kalınlaşmış, odunlaşmamış olan, değişik görevler yapan hücrelerin oluşturduğu doku." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca özek doku karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, parankima yerine, özek doku sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sözün bir yerde kesilerek geri kalan bölümün okuyucunun hayal dünyasına bırakıldığını göstermek veya ifadeye güç katmak için üç nokta konur: Sana uğurlar olsun... Ayrılıyor yolumuz! (Faruk Nafiz Çamlıbel)

Günün atasözü/deyimi :
sırça köşkte oturan komşusuna taş atmamalı
İnsan kendinde herhangi bir kusur varken başkalarını aynı kusurla suçlamamalıdır.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #903 : 27 Ağustos 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 26/08/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
görünüm isim Bir şeyin dıştan bakıldığında görünen biçimi, görünme durumu, görünüş, manzara, zevahir, vizyon: "O geniş caddeler bugünkü hazin görünümleriyle nihayet bulurlar. Edebiyatın özlemleri acı bir batkıya uğrar." -Selim İleri.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
rölatif Fransızca relatif "felsefe Varlığı başka bir şeyin varlığına bağlı bulunan, mutlak olmayan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca göreceli karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, rölatif yerine, göreceli sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Zaman bildiren birleşik kelimeler ayrı yazılır: bağ bozumu, gece yarısı, gün ortası, hafta başı, hafta sonu

Günün atasözü/deyimi :
belasını bulmak
Hak ettiği cezayı görmek.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #904 : 27 Ağustos 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 27/08/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
meteor Fransızca météore isim gök bilimi 1. Atmosfer içinde oluşan sıcaklık değişmeleri, rüzgâr, yıldırım, yağmur, dolu vb. olaylara verilen genel ad. 2. Gezegenlerin arasında hareket eden, tümüyle gaz durumuna geçmeden yeryüzüne ulaşan katı cisim, gök taşı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
spontaneizm Fransızca spontanéisme "felsefe Dıştan bir belirleme ile değil, kendi kendine gerçekleşen etkinlik." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kendiliğindenlik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, spontaneizm yerine, kendiliğindenlik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge, genelge adlarının her kelimesi büyük harfle başlar: Medeni Kanun, Atatürk Uluslararası Barış Ödülü Tüzüğü, Telif Hakkı Yayın ve Satış Yönetmeliği.

Günün atasözü/deyimi :
şık şık (çık çık) eden nalçadır, iş bitiren akçedir
Değerli nesneye bir yönüyle benzeyen şey, kesinlikle onun yerini tutamaz.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #905 : 28 Ağustos 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 28/08/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kapanca (I) isim 1. Küçük kapan. 2. mecaz Düzen, hile.
(II) isim halk ağzında Tütün fidelerini örtmek için kullanılan hasır veya ottan örtü.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
teokrasi Fransızca théocratie "toplum bilimi Siyasi iktidarın, Tanrı'nın temsilcileri olduklarına inanılan din adamlarının elinde bulunduğu toplumsal." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca din erki karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, teokrasi yerine, din erki sözcüğünü kullanacağız.
 
Bir yazım kuralı :
Kurum, kuruluş, kurul, merkez, bakanlık, üniversite, fakülte, bölüm, kanun, tüzük, yönetmelik sözleri asılları kastedildiğinde büyük harfle başlar: Türkiye Büyük Millet Meclisi her yıl 1 Ekim'de toplanır. Bu yıl ise Meclis, yeni döneme erken başlayacak.

Günün atasözü/deyimi :
aba gibi
Kaba ve kalın (kumaş).
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #906 : 29 Ağustos 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 29/08/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
sarkaç, -cı isim fizik Durağan bir nokta çevresinde ağırlığının etkisiyle salınım yapan hareketli katı cisim, rakkas, pandül.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
dermatolog Fransızca dermatologue "tıp Cilt hastalıkları uzmanı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca cildiyeci karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, dermatolog yerine, cildiyeci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kitap, dergi vb.nin künyelerinde yazar, eser, basımevi vb. maddelerden sonra virgül konur: Falih Rıfkı Atay, Tuna Kıyıları, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1938.

Günün atasözü/deyimi :
attan düşene yorgan döşek, eşekten düşene kazma kürek
Soylu kimse yüzünden başımıza gelen felaketi çabucak atlatırız, soysuz kimse yüzünden başımıza gelen felaketi kolay kolay atlatamayız.
Atasözü
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #907 : 30 Ağustos 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 30/08/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
noksan Arapça sıfat 1. Eksik. 2. isim Eksiklik, kusur: "O, noksanını bilgi ve akıl ile gidermesini bilir." -Refik Halit Karay.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
dermatoloji Fransızca dermatologie "tıp Hekimliğin deri hastalıkları ile ilgili dalı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca cildiye karşılığı önerilmiştir.
 
Bundan sonra demek ki, dermatoloji yerine, cildiye sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Metin içinde zarf-fiil ekleriyle oluşturulmuş kelimelerden sonra virgül konulmaz: Cumaları bahçede buluştukça kıza kendisinin adi bir mektep talebesi olmadığını anlatmaya çalışıyordu. (Halide Edip Adıvar)

Günün atasözü/deyimi :
sinirleri boşanmak
Sinirlenip kendini tutamayarak gülmek, ağlamak veya bağırmak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #908 : 01 Eylül 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 31/08/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
uygar sıfat 1. Fikir, sanat ve endüstri alanlarında çok büyük bir gelişme göstermiş olan, medeni: "Uygar yaşamlarında ekmek elden su göldendi." -Ayla Kutlu. 2. Kültürlü, eğitimli, görgü kurallarına uyan, medeni (kimse): "Ona layık, uygar bir eş olmak için bütün aklını seferber ettiği ortadadır." -Haldun Taner.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
desikatör Fransızca dessiccateur "teknik İçinde nemçeker bir kimyasal madde bulunan ve bazı maddeleri kurutmak veya nemlenmelerini önlemek için kullanılan kapaklı cam kap." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kurutma kabı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, desikatör yerine, kurutma kabı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Konuşma çizgisinden sonraki alıntı cümlesinden sonra virgül konur: - Bu akşam Datça'ya gidiyor musunuz, diye sordu.

Günün atasözü/deyimi :
er kocar, gönül kocamaz
Kişi ihtiyarlar ama gönlü taze kalır, sevgisi eksilmez.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #909 : 01 Eylül 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 01/09/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
tüccar Arapça isim Ticaret yapan, ticaretle uğraşan kimse, tacir: "Ova köylerinde sözü geçen bir koyun tüccarı ile orada buluşacaktı." -Tarık Buğra.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
detone Fransızca détoné "müzik Kusuru olan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kusurlu karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, detone yerine, kusurlu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Konuşma çizgisinden sonraki alıntı cümlesinden sonra virgül konur: - Bu akşam Datça'ya gidiyor musunuz, diye sordu.

Günün atasözü/deyimi :
sıkıntıda olmak
Geçim darlığı, sıkıntısı, zorluğu çekmek.
Deyim