Gönderen Konu: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ  (Okunma sayısı 556643 defa)

0 Üye ve 2 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #990 : 03 Aralık 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 20/11/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
fark Arapça isim 1. Bir kimse veya nesnenin bir başkasıyla karıştırılmamasını sağlayan ayrılık, benzer şeyleri birbirinden ayıran özellik, başkalık, ayrım, nüans: "Emanete ihanet etmek veya etmemekle insan öteki mahlukattan ayrılır veya onlardan farkı kalmaz." -İsmet Özel. 2. mantık Cinsleri ve türleri birbirinden ayıran ana karakter, ayrım. 3. mat. Çıkarma işleminin sonucu.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
morto İtalyanca "Hayatı sona ermiş olan, artık yaşamıyor olan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ölü karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, morto yerine, ölü sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Soru ekinden sonra gelen ekler, bu eke bitişik olarak yazılır: Okuyor muyuz? Güler misin, ağlar mısın?

Günün atasözü/deyimi :
(bir yeri) cennete çevirmek
Temiz, bakımlı, güzel bir yer durumuna getirmek.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #991 : 03 Aralık 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 21/11/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
bocalamak (nesnesiz) 1. Gemi rüzgâra karşı gidemeyerek sürüklenmek. 2. mecaz Bir işte tutulması gereken yolu kestirememek, ne yapacağını bilememek, kararsız olmak: "Ben de karşısında ne yapacağımı bilmez, şuursuz bir esir gibi şaşkın şaşkın bocaladım durdum." –Ethem İzzet Benice

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
poşet Fransızca pochette "Genellikle plastikten veya kâğıttan yapılmış, içine öteberi koymaya yarayan, çeşitli büyüklükte olabilen taşıma gereci." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca torba karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, poşet yerine, torba sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
-mak, -mek ile biten mastarlardan sonra -a / -e / -ı / -i eklerinden biri geldiğinde k ünsüzü y'ye dönüşür: kazanmak-a > kazanma-y-a, aldanmak-ı > aldanma-y-ı, sevmek-e > sevme-y-e, görmek-i > görme-y-i.

Günün atasözü/deyimi :
astar bol olmayınca yüze gelmez
Bir iş yapmak için gerekli olan şeyler, ölçü biraz geniş tutularak hazırlanmalıdır.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #992 : 03 Aralık 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 22/11/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
etiket Fransızca étiquette isim 1. Bir malın tür, miktar, fiyat vb. nitelikleri veya kitap, defter vb. şeylerin kime ait olduğunu belirtmek için üzerlerine konulan küçük kâğıt. 2. mecaz Kimlik: "Avrupa'da bir Şarklı etiketi altında seyahat etmenin ilk defa olarak bir faydasını gördüm." -Hüseyin Cahit Yalçın. 3. mecaz Toplum içindeki davranışlarda izlenecek yol: "İki teklifsiz dost olmakla beraber Sevim'le Mükerrem etiketten ayrılmazlar, birbirlerine daima 'siz' derler." -Reşat Nuri Güntekin.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
potpuri Fransızca pot-pourri "müzik Sevilen müzik eserlerinden seçilmiş bölümlerin arka arkaya seslendirilmesiyle oluşan müzik parçası." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca karmaca karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, potpuri yerine, karmaca sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
"İken" ayrı olarak yazılabildiği gibi kelimelere eklenerek de yazılabilir: çalışır-ken (çalışır iken), durmuş-ken (durmuş iken), olgun-ken (olgun iken).

Günün atasözü/deyimi :
mahkemeye düşmek
İstemediği hâlde dava konusu olmak, mahkemelik olmak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #993 : 03 Aralık 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 23/11/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
tebcil Arapça isim (tebci:li) eskimiş Yüceltme, ululama: "Onlar gürültülü tebcile, pohpoha, alayişe tenezzül etmezler." -Ömer Seyfettin.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
stand-by İngilizce "Kredi işlemlerinde her an sarf edilebilecek kredi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca destek karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, stand-by  yerine, destek sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yüzde ve binde işaretleri yazılırken sayılarla işaret arasında boşluk bırakılmaz: %25, ‰50.

Günün atasözü/deyimi :
ibadet de gizli, kabahat de
Yapılan iyilikler göstermelik olmamalı, işlenen suçlar, ayıplar açığa vurulmamalıdır.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #994 : 03 Aralık 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 24/11/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
çılgınlık, -ğı isim Aşırı davranış: "Belki yine o çılgınlıklarından birini yapmak istemiş, kimsenin bilmediği bir arkadaşının yanına gitmiştir." -Ahmet Ümit.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
stratejik Fransızca stratégique "1. İzlem ile ilgili. 2. Politik, ekonomik, psikolojik ve askerî açıdan önemi olan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca izlemsel karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, stratejik yerine, izlemsel sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki kısa çizgi arasındaki açıklama cümleleri büyük harfle başlamaz: Bir zamanlar -bu zamanlar çok da uzak değildir, bundan on, on iki yıl önce- Türk saltanatının maddi sınırları uçsuz bucaksız denilecek kadar genişti. (Yakup Kadri Karaosmanoğlu)

Günün atasözü/deyimi :
ıska geçilmek
Gözden kaçırılmak, atlanmak, değeri ve önemi anlaşılmamak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #995 : 03 Aralık 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 25/11/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
parmaklık, -ğı isim 1. Dik ve biraz aralıklı olarak yan yana dizilmiş tahta, demir vb. çubuklarla yapılmış bölme veya korkuluk: "Köşkün tahta parmaklıkları önünde rahatsız etmekten çekinerek hatır soruyorlar." -Aka Gündüz. 2. Kesik veya yara bulunan parmağı korumak için üzerine geçirilen, çoğunlukla plastik kılıf.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sürnatüralizm Fransızca surnaturalisme "Doğa yasalarıyla açıklanamayan olayların ve gerçeklerin varlığına inanmak gerektiğini ileri süren öğreti." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca doğaüstücülük karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sürnatüralizm yerine, doğaüstücülük sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Etmek, edilmek, eylemek, olmak, olunmak yardımcı fiilleriyle birleşirken ses düşmesine, ses değişmesine veya ses türemesine uğrayan birleşik kelimeler bitişik yazılır: emretmek, darbetmek, dercetmek, reddetmek.

Günün atasözü/deyimi :
gailesiz baş, yerin altında
Herkesin bir sıkıntısı vardır, bu sıkıntılar ancak ölümle biter.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #996 : 03 Aralık 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 26/11/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mütalaa Arapça isim (müta:laa, l ince okunur) eskimiş 1. Öğrencilerin, bir belletmenin gözetimi, denetimi altında ders çalışmaları, etüt: "Mütalaada önüne biyoloji kitabını açmış, iki satır okuyor, beş satır dalga geçiyordu." -Çetin Altan. 2. Herhangi bir konu üzerinde ayrıntılı düşünme ile oluşan görüş ve yorum: "Kolordu kumandanlarının fikir ve mütalaalarını bilmek, bence pek faydalı idi." -Atatürk. 3. Herhangi bir konu üzerinde ayrıntılı bir biçimde düşünme.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
hacker İngilizce "Bilgisayar ve haberleşme teknolojileri konusundaki bilgisini gizli verilere ulaşmak, ağlar üzerinde yasal olmayan zarar verici işler yapmak için kullanan kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca bilgisayar korsanı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, hacker yerine, bilgisayar korsanı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Rengin tonunu belirtmek üzere renkten önce kullanılan sıfatlar ayrı yazılır: açık mavi, kara sarı, kirli beyaz, koyu yeşil.

Günün atasözü/deyimi :
izin almak
Bir şey yapmak için onay sağlamak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #997 : 03 Aralık 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 27/11/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
usturmaça İtalyanca stramazzo isim denizcilik Her tür deniz aracının rıhtım, iskele gibi yerlere yanaşmaları sırasında olabilecek çarpmaları önleyici nitelikte halat, ağaç, lastik, plastik gibi esnek malzemeden yapılmış, sabit veya taşınabilir yastık.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
heliport İngilizce "Helikopterin iniş kalkış yaptığı özel alan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca helikopter pisti karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, heliport yerine, helikopter pisti sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İsim durum ekleri ve iyelik ekiyle yapılan ikilemeler ayrı yazılır: omuz omuza, yan yana; günden güne, içten içe; göze göz, teke tek; boşu boşuna, peşi peşine.

Günün atasözü/deyimi :
erim er olsun da yerim çalı dibi olsun
Kadının kocasının fakir olması önemli değildir, yeter ki aile sorumluluklarını yerine getirsin.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #998 : 10 Aralık 2012 »
Türk Dil Kurumu
 SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 28/11/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mırra Arapça isim Acılık veren sıvılarla özel bir biçimde kaynatılarak pişirilen bir tür acı kahve.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
hematit Fransızca hématite "mineroloji Kırmızı veya esmer renkte olan doğal demir oksidinden oluşan, yaralardan akan kanı durdurmak için kullanılan bir mineral." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kan taşı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, hematit yerine, kan taşı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Saat ve dakika gösteren sayıları birbirinden ayırmak için araya nokta konur: Tren 09.15'te kalktı. Toplantı 13.00'te başladı.

Günün atasözü/deyimi :
zeytin dalı uzatmak
Barış için ilk adımı atmak.
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #999 : 10 Aralık 2012 »
Türk Dil Kurumu
 SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 29/11/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
formika İngilizce formica isim (formi'ka) Fenol formol reçinesine batırılmış ve yüzeyi yapay reçine ile kaplanmış birkaç kat kâğıttan oluşan ve çoğu marangozlukta kullanılan bir çeşit madde.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
hepatit Fransızca hépatite "tıp Derinin, dokuların ve organizmadaki sıvıların sarı bir renk almasıyla beliren hastalık." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca sarılık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, hepatit yerine, sarılık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Birden fazla heceli kelimelerin sonunda bulunan p, ç, t, k ünsüzleri ünlüyle başlayan bir ek aldığında yumuşayarak b, c, d, ğ'ye dönüşür: kelep / kelebi, kazanç / kazancı, geçit / geçidi, başak / başağı.

Günün atasözü/deyimi :
ayağının bastığı yerde ot bitmez
Uğradığı yere bereketsizlik, uğursuzluk getirir.
Atasözü