Gönderen Konu: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ  (Okunma sayısı 556842 defa)

0 Üye ve 7 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #650 : 27 Aralık 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 23/12/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kılcan isim halk ağzında At kuyruğu kılından yapılmış kuş tuzağı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
satir Fransızca satire "edebiyat Bir kimseyi, bir toplumu, bir düşünceyi, bir nesneyi, bir göreneği yermek için yazılmış yazı veya söylenmiş söz." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yergi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, satir yerine, yergi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Romen rakamları ancak yüzyıllarda, hükümdar adlarında, tarihlerdeki ayların yazılışında, kitapların ve dergilerin cilt sayılarında, kitapların asıl bölümlerinden önceki sayfaların numaralandırılmasında, maddelerin sıralandırılmasında kullanılabilir: XX. yüzyıl, III. Selim, XIV. Louis, 1.XI.1928, I. Cilt, I)... II) ...

Günün atasözü/deyimi :
bey gibi yaşamak
Bolluk içinde yaşamak.
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #651 : 27 Aralık 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 24/12/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yırtınmak (nesnesiz) 1. Parçalanırcasına bağırmak: "Ağlıyor, yırtınıyor, dövünüyor fakat adamakıllı yuvarlanmaya başladığım hissini veren bu hâlden silkinemiyorum." -Necip Fazıl Kısakürek. 2. Bir konuda kendini yoracak kadar çok uğraşmak: "Aylardan beri yırtınıp durdum bu görüşmeyi ayarlayabilmek için." -Ayşe Kulin.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sembol Fransızca symbole "Duyularla ifade edilemeyen bir şeyi belirten somut nesne veya işaret." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca simge karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sembol yerine, simge sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ögeleri arasında virgül bulunan sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için noktalı virgül kullanılır: Sevinçten, heyecandan içim içime sığmıyor; bağırmak, kahkahalar atmak, ağlamak istiyorum.

Günün atasözü/deyimi :
yüksekten atmak
Yapamayacağı şeyleri yapabilirmiş gibi söylemek.
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #652 : 27 Aralık 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 25/12/2011
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
korugan isim 1. Ağaç gövdeleriyle yapılmış ve çevresinde kazılı çukuru bulunan, korunmaya elverişli, kare biçimindeki ev. 2. askerlik Ateş etmeye imkân verecek biçimde hazırlanmış delik ve mazgalları bulunan yer. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sempatik Fransızca sympathique "Sevimli, cana yakın." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca sıcakkanlı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sempatik yerine, sıcakkanlı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Cümlede da / de bağlacından sonra virgül konmaz: İmlamız lisanımız düzelince, lisanımız da kafamız düzelince düzelecek, çünkü o da ancak onlar kadar bozuktur, fazla değil! (Yahya Kemal Beyatlı)

Günün atasözü/deyimi :
yağlayıp ballandırmak
Çok överek anlatmak.
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #653 : 27 Aralık 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 26/12/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
köken bilimci isim Köken bilimi ile uğraşan dil bilimi, etimolog.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sempatizan Fransızca sympathisant "Üyesi olmadığı hâlde bir partinin, bir kuruluşun görüşlerini benimseyen veya bir görüşü, bir öğretiyi, bir akımı tutan kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca duygudaş karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sempatizan yerine, duygudaş sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tarihlerin yazılışında gün, ay ve yılı gösteren sayıları birbirinden ayırmak için eğik çizgi kullanılır: 18/11/1969, 15/IX/1994 vb.

Günün atasözü/deyimi :
sebepsiz kuş bile uçmaz
Kılavuz ve yardımcı olmadan hiçbir iş başarılamaz.
Atasözü
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #654 : 27 Aralık 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 27/12/2011
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
krepon kâğıdı isim Süslemede kullanılan, çabuk yırtılmayan, esnek bir tür kâğıt, krepon.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
senkronizasyon Fransızca synchronisation "sinena Görüntü ve ses kuşakları arasındaki bağ." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca eşleme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, senkronizasyon yerine, eşleme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ayraç içinde ayraç kullanılması gereken durumlarda yay ayraçtan önce köşeli ayraç kullanılır: Halikarnas Balıkçısı [Cevat Şakir Kabaağaçlı (1886-1973)] en güzel eserlerini Bodrum'da yazmıştır.

Günün atasözü/deyimi :
sapla samanı karıştırmak
İyi ile kötüyü ayıramamak.
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #655 : 28 Aralık 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 28/12/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
künye Arapça isim 1. Bir kimsenin adı, soyadı, ülkesi, doğumu, mesleği vb. bilgilerini gösteren kayıt: "Kara Hüseyin'in künyesini yazdığım defteri belki on kere açtırıyor, parmağını künyenin üstüne büyük bir hızla koyuyor." -Halide Edip Adıvar. 2. Bu bilgilerden bazısının yazılı olduğu bilezik, kolye vb. metalden eşya: "Güzel bir şeritle künyemi göğsüme bağladım ve gittim." -Falih Rıfkı Atay. 3. Soy sop ile ilgili kimlik bilgileri: "Künyesi bile daha doğarken onun yönünü belirlemiş gibi idi." -Haldun Taner.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
senkronizm Fransızca synchronisme "dil bilimi Belli bir evrede görülen dil bilimi olgularının, olaylarının özelliği." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca eş zamanlılık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, senkronizm yerine, eş zamanlılık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bazı ölçü birimlerinin Türkçede yazılışları farklı da olsa bunların uluslararası kısaltmaları kullanılır: cm (santimetre), g (gram), l (litre).

Günün atasözü/deyimi :
yırtıcı kuşun ömrü az olur
Başkalarına saldırmayı alışkanlık edinen kimsenin düşmanı çok olur, bu düşmanlar onun canına kıyarlar.
Atasözü
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #656 : 29 Aralık 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 29/12/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kütlü isim Çekirdekli, çiğitli pamuk: "Kütlüler ak öbeklerle ovaya yayılmıştı." -Yaşar Kemal.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sürnatüralist Fransızca surnaturaliste "Doğaüstücülük yanlısı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca doğaüstücü karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sürnatüralist yerine, doğaüstücü sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kelime içinde yan yana gelen iki ünsüzden ilki kendinden önceki ünlüyle, ikincisi kendinden sonraki ünlüyle hece kurar: al-dı, bir-lik, sev-mek.

Günün atasözü/deyimi :
çöpe gitmek
Yapılan iş boşa gitmek.
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #657 : 30 Aralık 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 30/12/2011
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
çıkarma birliği isim askeri Deniz kıyısında çıkarma harekâtı yapmak üzere eğitilmiş, özel yapılmış hafif ve küçük teknelerden kurulmuş askerî birlik.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
izobar Fransızca isobare coğrafya "Hava basınçları eşit olan yeryüzü noktalarını birleştirdiği varsayılan eğri." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca eş basınç karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, izobar yerine, eş basınç sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırılmak istenen sözden hemen sonra yay ayraç içinde ünlem işareti kullanılır: Adam, akıllı (!) olduğunu söylüyor.

Günün atasözü/deyimi :
dünya kadar
Pek çok.
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #658 : 02 Ocak 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 31/12/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
muhal Arapça sıfat (l ince okunur) eskimiş Olamaz, olmaz, olmayacak, olması, gerçekleşmesi olanaksız: "Gizli düşmanların elinden memleketi kurtarmak muhal bulunuyordu." -Semiha Ayverdi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
interaktif İngilizce interactive "Etkileşimi olan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca etkileşimli karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, interaktif yerine, etkileşimli sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
"Ya da" sözü ancak cümlede "ya" kullanımı varsa kullanılabilir, "veya" sözü yerine kullanılamaz.

Günün atasözü/deyimi :
palamut çok biterse kış erken olur
Kimi olaylar onu izleyecek olayların da habercisidir.
Atasözü
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #659 : 02 Ocak 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 01/01/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
perhiz Farsça isim 1. Sağlığı korumak veya düzeltmek amacıyla uygulanan beslenme düzeni, rejim, diyet: "Doktorlar hastaları tedavi için perhiz verir, bıçak, ilaç kullanırlar." -Mehmet Kaplan. 2. din bilimi Hristiyanların ve Yahudilerin belli günlerde et, yağ vb. yiyecekleri yemeden tuttukları oruç.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
akselerograf Fransızca accélérographe "fizik Bir hareketin ivmesini çizerek belirleyen araç." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ivmeyazar karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, akselerograf yerine, ivmeyazar sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki ünsüzle biten Batı kökenli alıntılar, ünsüzler arasına ünlü konmadan yazılır: film, lüks, psikiyatr, teyp.

Günün atasözü/deyimi :
ata dost gibi bakmalı, düşman gibi binmeli
Çalışanınızı iyi beslerseniz onun gücü artar ve daha verimli işler yapar.
Atasözü