Gönderen Konu: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ  (Okunma sayısı 528385 defa)

0 Üye ve 4 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #90 : 25 Mart 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 12/06/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
hırtlamba sıfat argo Perişan, derbeder kılıklı (kimse).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
au pair Fransızca au pair "Yabancı ülkede bir aile yanında kalarak eğitimini sürdüren ve aynı zamanda o evin çocuklarına bakan kimse." anlamındaki bu söz için dilimizdeki bakıcı ifadesi uygun bir karşılıktır.

Bundan sonra demek ki, au pair yerine bakıcı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kanunda bitişik geçen veya bitişik olarak tescil ettirilmiş olan kuruluş adları bitişik yazılır: İçişleri, Dışişleri.

Günün atasözü/deyimi :
körün yanına varırsan sen de bir gözünü kapa
Birtakım eksiklikleri bulunan kimselere, bu eksikliklerini sezdirip onları mutsuz edecek davranışlardan kaçınılmalıdır.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #91 : 25 Mart 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 13/06/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
fetiş isim, toplum bilimi Fransızca fétiche 1. Put. 2. Uğurlu sayılan şey. 3. mecaz Tapınırcasına sevilen şey veya kimse. 4. mecaz Saplantılı bir biçimde cinsel coşku uyandıran karşı cinse ait elbise, ayakkabı vb. eşya.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
dripling: İngilizce dribbling "Topu kısa aralıklarla sürükleyerek veya yere vurarak karşı tarafın kalesine, potasına doğru götürme." anlamına gelen bu söz için dilimizde top sürme karşılığı bulunmaktadır.

Bundan sonra demek ki, dripling yerine top sürme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Saygı bildiren sözlerden sonra gelen ve makam, mevki, unvan bildiren kelimeler büyük harfle başlar: Sayın Başkan, Sayın Hocam, Sayın Vali.

Günün atasözü/deyimi :
su gibi gitmek
1. Bir şey bol bol harcanmak. 2. Bir şey çok satılmak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #92 : 25 Mart 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 14/06/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
gece kuşu isim, mecaz 1. Geceleri gezmeyi seven kimse. 2. Geceleri uyuyamayan kimse. 3. Geceleri para karşılığı erkeklerle ilişki kuran kadın: "Bekâr arkadaşlardan birisi gece kuşlarından gözüne kestirdiği bir tazeyi otele davet etti."- B. R. Eyuboğlu. 4. halk ağzında Yarasa.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
amortisman Fransızca amortissement "Taşınmaz malların aşınmalarına karşılık olarak yıllık kârdan ayrılan belirli pay." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca yıpranma payı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, amortisman yerine yıpranma payı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sayılardan sonra sıra bildirmek için nokta konur: 3. (üçüncü), 15. (on beşinci); II. Mehmet, XV. yüzyıl; 4. Levent.

Günün atasözü/deyimi :
Uzak menzile yavaş gitmeli
Zaman alacak işler aceleye getirilmemelidir.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #93 : 25 Mart 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 15/06/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
geçmişi kınalı sıfat, argo Yaramaz, kötü (kimse), geçmişi kandilli: "O geçmişi kınalılara acımaya gelmez."- H. R. Gürpınar.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
halüsinasyon Fransızca hallucination Ruh biliminde "Uyanık bir kişinin, kendi dışında var sandığı ancak gerçekte olmayan olguları algılaması, yaşaması." anlamında kullanılan bu söz için dilimizde sanrı karşılığı bulunmaktadır.

Bundan sonra demek ki, halüsinasyon yerine sanrı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Örnek niteliğindeki kelimelerle başlayan cümlelerde de ilk harf büyük yazılır: "Et-, ol-" fiilleri, dilimizde en sık kullanılan yardımcı fiillerdir.

Günün atasözü/deyimi :
üç göç, bir yangın yerini tutar
Bir yerden başka bir yere taşınırken eşyalardan bazıları kırılıp dökülür, kaybolur. Birçok kez taşınma sonucunda ise bu eşyalar yangın artığına döner.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #94 : 25 Mart 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 16/06/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
galatımeşhur isim, eskimiş (gala'tımeşhu:ru) Arapça Yaygınlaştığı için yanlışlığına önem verilmeden kullanılagelen söz, deyim, terim, yaygın yanlış.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
clearing İngilizce Ticarette "İki ülke arasında yapılan alışverişin karşılıklı olarak malla ödenmesi." anlamında kullanılan bu söz için dilimizdeki takas sözü uygun bir karşılıktır.

Bundan sonra demek ki, clearing yerine takas sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Latin harflerini kullanan dillerdeki özel adlar dilimizde özgün biçimleriyle yazılır: Beethoven, Cervantes, Molière, Shakespeare; Bologna, Buenos Aires, New York, Rio de Janerio.

Günün atasözü/deyimi :
sütlüyü sürüden çıkarmazlar
Yararlı, verimli şey elden çıkarılmaz.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #95 : 25 Mart 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 17/06/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yükseklik korkusu isim, ruh bilimi, tıp Yüksek yerlerde duyulan aşırı korku.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
condenser İngilizce Kimya alanında "Damıtma işlemi sırasında içinden su akımı geçirildiğinde oluşan buharın soğutulmasıyla yeniden sıvı hâle dönüştürülmesini sağlayan camdan yapılmış araç." anlamında kullanılan bu terim için Kurumumuzca yoğuşturucu karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, condenser yerine yoğuşturucu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Saat ve dakika bildiren sayılar metin içinde yazıyla da yazılabilir: saat dokuzu beş geçe, saat sekizi on dakika üç saniye geçe, mesela saat onda.

Günün atasözü/deyimi :
şahin ile deve avlanmaz
Küçük şeyleri elde etmek için yeterli olan araçlarla, büyük şeylere sahip olunamaz.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #96 : 25 Mart 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 18/06/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
diva isim İtalyanca diva Sinema, tiyatro, müzik, dans, bale vb. sanatlara emek vermiş, alanında uzmanlaşmış ve tanınmış olan kadın sanatçı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
arboretum Latince "Örnek niteliğindeki ağaçların ve bitkilerin bilimsel amaçlarla yetiştirildiği alan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ağaç parkı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, arboretum yerine ağaç parkı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Hayvanlara verilen adlar büyük harfle başlar: Boncuk, Fındık, Minnoş, Pamuk.

Günün atasözü/deyimi :
suyun sessizinden, insanın sözsüzünden korkmalı
Duygu ve düşüncelerini açıkça söylemeyen kişi, yavaş akan derin su gibi tehlikelidir.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #97 : 25 Mart 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 19/06/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
virütik sıfat Fransızca virutique Virüsle ilgili, virüse bağlı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
süspansiyon Fransızca suspension Fizikte "Çözünemeyen madde parçacıklarının dibe çökmeden bir sıvı ortamda kalmış durumu." anlamında kullanılan bu terim için Kurumumuzca asıltı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, süspansiyon yerine asıltı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yer (kıta, bölge, il, ilçe, köy, semt, cadde, sokak vb.) adları büyük harfle başlar: Asya, Afrika; Güneydoğu Anadolu, Yakın Doğu; İstanbul; Ürgüp; Çayırbağı, Akçaköy; Bahçelievler; Atatürk Bulvarı; Sankiyedim Sokağı.

Günün atasözü/deyimi :
su içinde
En kötü şartlarda bile: Bu masa su içinde on bin lira eder.
Deyim

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #98 : 25 Mart 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 20/06/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
sığınmacı isim 1. Başka bir ülkeye veya yere sığınmış olan kişi, sığınık, mülteci. 2. İltica etmeden, sığınmadan önce yabancı ülkede belirli bir süre kalan kimse.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
leasing İngilizce: "Bir taşınır veya taşınmazın kullanım hakkının bir kuruluş tarafından belli bir süre içinde ve belli bir kira karşılığında kiracıya verilmesi." anlamına gelen bu söz için dilimizde kiralama karşılığı bulunmaktadır.

Bundan sonra demek ki, leasing yerine kiralama sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Özel ada dâhil olmayan şehir, il, ilçe, bucak, belde, köy vb. sözler küçük harfle başlar: Sivas şehri, Konya ili, Etimesgut ilçesi, Uzungöl beldesi, Taflan köyü vb.

Günün atasözü/deyimi :
katresi kalmadı (yok)
Hiç kalmadı, hiç yok.
Deyim

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #99 : 25 Mart 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 21/06/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
Yengeç Dönencesi özel isim, coğrafya, gök bilimi Güneş'in gökyüzündeki yıllık hareketinde kuzeyden güneye dönüş yaptığı, Ekvator'a göre açısal uzaklığı 23° 27' olan yer, Yaz Dönencesi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
almanak Fransızca almanach "Yılın gün, hafta, ay vb. bölümlerinden başka, bayram, yıl dönümü gibi belli günleri ve birtakım astronomi, meteoroloji, istatistik bilgilerini gösteren kitap biçiminde takvim." anlamına gelen bu söz için dilimizde yıllık karşılığı bulunmaktadır.

Bundan sonra demek ki, almanak yerine yıllık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Alıntı kelimelerin bazılarına ünlüyle başlayan ek getirildiğinde sonlarındaki ünsüzler yumuşamaz: ahlak / ahlakın, cumhuriyet / cumhuriyete, evrak / evrakı, hukuk / hukuku, ittifak / ittifaka, sepet / sepeti, tank / tankı.

Günün atasözü/deyimi :
kitabı kapamak
Herhangi bir konu ile ilgiyi kesmek, artık ilgilenmemek.
Deyim