Tarih : 21 Mayıs 2015 - PerşembeTürkçe Sözlük'ten günün sözü :Mefkûre isim (mefkû:re) eskimiş Arapça mefk°re
isim: Ülkü, ideal
"Bazıları mefkûrenin enginliğini ve azametini tamamıyla kavrayamayacak derecede dardırlar." - Y. K. Karaosmanoğlu
Yabancı sözlere Türkçe karşılık :demagoji Fr. démagogieBir grubun ya da bir kimsenin, duygularını kamçılayarak abartılı veya gerçek dışı sözler söyleyip onları kazanmaya çalışma, laf cambazlığı; duygu sömürüsü:
"Ve mesnetsiz demagoji olamaz." -Peyami Safa, Din, İnkılâp, İrtica, 19;
"Tek metodu (demagoji)den, halktan tarafa görünüp halkı ezmekten ibaret..." -Necip Fazıl Kısakürek, İhtilal, 55;
"Sanayileşmeyi nüfus kesafetine bağlayanların nasıl bir demagoji yaptıklarını anlamak için ise şu noktaları hatırlamak kâfi." -Cemil Meriç, Bir Dünyanın Eşiğinde, 74.
Bundan sonra demek ki, demagoji yerine, laf cambazlığı ve/veya duygu sömürüsü sözcüğünü kullanacağız.Bir yazım kuralı :Dış, iç, sıra sözleriyle oluşturulan birleşik kelime ve terimler ayrı yazılır: ahlak dışı, çağ dışı, din dışı, kanun dışı, olağan dışı, yasa dışı; ceviz içi, hafta içi, yurt içi; aklı sıra, ardı sıra, peşi sıra, yanı sıra vb.
Günün atasözü/deyimi:Zor oyunu bozar.Hileyle hazırlanan bir düzenin güç kullanılarak üstesinden gelinebilir.
(Atasözü)Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcüklerajmuk ak ;ap,I, 99 bkz> ıjmaklanmak• § ajmuk taz; başı şapla sıvanmış gibi kel I, 99
ajun dünya, âlem•I, 41, 77, 160, 179, 407, 420,463;II, 228, 283, 303, 335; III, 41, 52, 288, 303. 378 § bu ajun
ak ak, beyaz,I, 81, 134, 258; III, 39 bkz> örüñ, ürüñ § ak at; boz renkli at• I, 81
aka turmak akıp durmak•I, 73
akı eli açık, koçak, selek, cõmert•I, 90
Divan-ı Lügat'it Türk'ten AtasözüArslan kökrese at ayakı tulaşır. (II. 146)
Arslan kükrese atın ayakları dolaşır.
Türk Lehçeleri KarşılaştırmaTürkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük[çaput] Eski bez parçası.
Emirdağı, Dikili *Dinar -Afyon
Darıveren *Acıpayam -Denizli
*Foça,*Bergama,*Seferhisar, *Bornova -İzmir
-Balıkesir
-Kütahya
*Aşağıılıca -Eskişehir
*Düzce -Bolu
-İstanbul
Aliköy *Çaycuma, *Safranbolu -Zonguldak
-Kastamonu
-Çorum
*Boyabat -Sinop
Balaç -Samsun
*Merzifon ve köyleri -Amasya
Tekke *Erbaa, *Taşova, *Zile, *Reşadiye -Tokat
Karakuş *Ünye -Ordu
Haçavera *Maçka -Trabzon
Uluşiran *Şiran -Gümüşhane
-Rize
*Aşağıırmaklar, *Ardanuç, *Şavşat -Artvin
*Ardahan -Kars
-Erzurum
*Refahiye -Erzincan
-Mardin
-Diyarbakır
Hozat -Tunceli
*Ağın, *Keban -Elâzığ
*Arapkir -Malatya
*Kilis -Gaziantep
-Maraş
*Gürün, *Divriği, Ağrakos *Suşehri -Sivas
-Ankara
Kafran -Kayseri
-Nevşehir
-Niğde
Afşar *Hadım -Konya
-Adana çevresi
-İçel
*Köyceğiz -Muğla
çapıt (I) 1. Eski bez parçası.
Dişli *Bolvadin, *Dinar köyleri -Afyon
*Eşme -Uşak
Paltı, Yakaköy *Gelendost, Uluğbey *Senirkent, Sücüllü *Yalvaç -Isparta
Çamköy *Gölhisar, Salda *Yeşilova, Karamanlı *Tefenni, *Bucak -Burdur
Dedesil *Acıpayam, Bulkaz *Çivril -Denizli
Bereketli *Tavas, *Çal ve köyleri -Denizli
Toygar, Dallıca *Nazilli, *Bozdoğan köyleri -Aydın
Narlıdere *ödemiş, Kiraz, *Urla, Tepeköy, Torbalı -İzmir
*Kula, Akhisar, Gündoğdu -Manisa
İsmetiye, Kerem *Burhaniye, *Susurluk, -Balıkesir
*Emet -Kütahya
*Sivrihisar, Bozan -Eskişehir
*Karamürsel, *İzmit -Kocaeli
İğneciler *Mudurnu, *Düzce -Bolu
-Çorum
*Merzifon -Amasya
-Trabzon
Humhal *Yusufeli -Artvin
*Kağızman, *Çıldır, Bayburt *Sarıkamış, *Arpaçay -Kars
*Pasinler, Keçek *tu, Cinis *Aşkale -Erzurum
Cenciğe -Erzincan
Harput -Elâzığ
-Urfa
*Kilis -Gaziantep
Taşoluk *Göksun, *Elbistan -Maraş
*Antakya, Hisarcık *Yayladağı -Hatay
-Sivas ilçe ve köyleri
*Yerköy -Yozgat
Hasanoğlan -Ankara
*Pınarbaşı, *Bünyan -Kayseri
-Nevşehir
*Bor -Niğde
*Ermenek köyleri -Konya
*Dörtyol -Adana
Yapıntı *Mut -İçel
Güzelsu *Akseki -Antalya
Yerkesik, *Fethiye, Turgutlu *Marmaris, -Muğla
çaput [-> çapıt (I) -1]
çabut Çaput
Aybastı Ordu
çapıt Çaput
Uşak
çaput < ET çapgut: Eski bez parçası; adi kumaş
Erzincan ve yöresi
çaput bk. çapıt
Erzurum
çaput Yamalık
Ordu İli ve Yöresi
çaput Çaput
Çüngüş, Çermik Diyarbakır